دلایل رایج ابتلا به بیماری بواسیر

تعریف هموروئید داخلی | بواسیر (hemorrhoid)

یکی از شایع ترین بیماریهای معقد که اکثر پزشکان اعم از پزشکان عمومی، پزشکان داخلی، پزشکان اطفال، متخصصین علی الخصوص متخصصین زنان و جراحان عمومی با آن سر و کار دارند بیماری هموروئید بوده که نام دیگر آن بواسیر می باشد و در مناطق مختلف اسم های مختلفی دارد مثلاً در خوزستان به عنوان بیماری سردی از آن یاد میشود و معتقدند که این بیماری در قوای دیگر بدن چه از نظر حس حرکت و چه از نظر حس کارایی جنسی تاثیر منفی می گذارد.

بواسیر به زبان ساده

به زبان ساده و اریس سیاهرگهای (وریدهای) مخرج را بواسیر یا هموروئید گویند و واریس اتساع و گشاد شدن و پیچ در پیچ شدن سیاهرگهاست. هموروییدها جزء طبیعی از ساختمان مخرج هستند و به بسته شدن کامل مخرج در زمان استراحت سیستم اسفنکتری کمک می کنند و درمان تنها در صورتی ضرورت دارد که این بواسیرها مشکل ایجاد کرده باشند. خون که محتوای اکسیژن و مواد مغزی است توسط شریانها (سرخرگها) به مخرج می رسد وتوسط سیاهرگها (وریدها) به قلب باز می گردد. جهت گردش خون همیشه یکطرفه و در جهت فلش ها می باشد. اگر به هر دلیلی در سر راه بازگشت خون توسط سیاهرگها مانعی ایجاد شود به تدریج فشار داخل سیاهرگها افزایش یافته و این مسئله باید گشادی سیاهرگها و پیچ در پیچ شدن آنها ( یعنی واریس وریدهای مخرج که معادل هموروئید است) می شود. در مخرج دو شبکه وریدی داخلی و خارجی وجود دارد.

 
بروز بواسیر در چه سنینی بسیار شایع است؟

اگر دستگاه گوارش انسان در طول زندگیش به طور منظم و مرتب کار نکند به طور قطع به یقین دچار یکی از علائم این بیماری می شود که این می تواند از سنین خیلی پایین حتی از کودکی از 4 تا 5 سال بروز کرده و تا سنین بسیار بالا مثل 60 تا 70 سالگی. در گذشته سن شایع هموروئید بین 60 تا 70 سالگی بوده ولی این روزها میبینیم که حتی جوانان 20 ساله یا حتی جوانتر دچار بیماری هموروئید می شوند که این موضوع به پیش زمینه هایی که مستعد کننده بیماری هستند برمی گردد که در ادامه توضیح خواهیم داد.

 
نقش رژیم غذایی در بیماری بواسیر

یک فرد معمولی در طی روز با دریافت 3 نوبت غذا ( صبحانه ، نهار و شام ) به طور معمول روزی یک بار را اجابت مزاج خواهد داشت و این بستگی به مواد غذایی که این شخص مصرف می کند دارد که ترکیبات آن متفاوت بوده و می تواند مدفوع را یا به صورت خشک یا به صورت نرم نماید . هر چه میزان فیبر غذایی ، میزان آب مصرفی ، میزان مصرف سبزیجات و میوه جات و تحرک افراد بیشتر باشد به طور قطع به یقین دفع مدفوع به صورت بسیار منظم و به موقع و به راحتی اتفاق می افتد و فرد احساس راحتی و خشنودی خاص خودش را دارد و همچنین احتمال ابتلا به بیماری هموروئید بشدت کاهش می یابد. ولی در بعضی از افراد که دستگاه گوارش آنها به علت عدم تغذیه مناسب به خوبی کار نمیکند که این روزها بسیار هم شایع می باشد به دلیل فرصت کم و استفاده از غذاهای فست فود با میزان دریافت بالای چربی، نمک ، ادویه جات و علی الخصوص فلفل می باشد که این امر سبب می شود که دستگاه گوارش کاراییش کم شده و در نتیجه میزان ماندن مواد دفعی در روده بزرگ بالا رفته و آب بیشتری از آن جذب شود ، در نتیجه موقعی که مدفوع به صورت خشک تری دفع شود . این خشکی حین اجابت، باعث صدمه به جدار ناحیه معقد و بافت اطراف رکتوم می شود که این مساله باعث خون ریزی های بدون درد شده و کم کم خون ریزی های همراه با درد، خون ریزی همراه با بیرون زدن زائده از ناحیه معقد و علائم مشابهی خودش رو نشان بدهد و به تدریج پیشرفت می کند. و سبب بیماری هموروئید می گردد.

 
شروع بیماری هموروئید

در برخی افراد انقدر این مشکل شدید است که مجبور می شوند ساعت ها در دستشویی بشینند و زور و فشار بیارند، و همین زور و فشار آوردن و ایجاد جاذبه در ناحیه معقد باعث می شود که رگ های هموروئید که نقش بالشتکی برای دفع مدفوع را دارند حجیم تر و پر خون تر بشوند که این روند به تدریج 1 روز 1 ماه 1 سال 2 سال و همین گونه تعداد اینها زیاد می شود و یواش یواش به صورت بالشتک ها بیرون رده و این بالشتک ها به تدریج خودشون رو به صورت هموروئید نشان می دهند.

 
علائم تشخیص و نشانه های بواسیر - هموروئید (hemorrhoid)

نحوه تشخیص هموروئید95-90% بواسیرها بدون علائم و نشانه هستند. اما تظاهرات شایع و مهم هموروئید خونریزی بدون درد و بیرون زدگی protrusion می باشد علاوه براین نیز علائم و نشانه ها در بواسیر داخلی و خارجی متفاوت است. شایع ترین نشانه بواسیر داخلی خونریزی قرمز روشن است و معمولا توام با درد نمی باشد همچنین احساس دفع ناکامل مدفوع و عدم تخلیه کامل روده و نیز ترشح اطراف مخرج و رطوبت آن و گاهی نیز توده ها و تورم مخرج که با زور زدنstraining بیشتر می شود و در موارد شدید، بواسیرهای داخلی ممکن است از دهانه ی مقعد بیرون بیایند،از دیگر علائم آن است. به عبارتی دیگر برخی افرادی که به بیماری بواسیر مبتلا گشته اند، معمولاً حین عمل دفع دچار خونریزی، خارش، درد و ناراحتی در ناحیه مقعد می شوند.همه می توانند به بواسیر مبتلا شوند. در واقع بیش از نیمی از افراد پس از ۵۰ سالگی گرفتار این بیماری می شوند.در اکثر موارد بیماری  بواسیر از فشار و درد در هنگام انجام عمل دفع ایجاد می شود. از عوامل دیگر این بیماری می توان به وراثت، بالا رفتن سن، یبوست، اسهال، و عمل جنسی اشاره کرد.وقتی کسی یکبار به این بیماری مبتلا شود، احتمال تکرار مداوم آن بسیار زیاد است. این به این دلیل است که تورم باعث ضعیف شدن دیواره های رگ ها شده و در نتیجه آمادگی بیشتری برای تورم دوباره پیدا می کنند.

 
دلایل رایج ابتلا به بیماری بواسیر

علت دقیق بواسیر ناشناخته است. برخی عوامل که احتمال نقش‌آفرینی دارند عبارتند از: روش‌های نامنظم دفع (یبوست یا اسهال)، کمبود تمرینات بدنی، عوامل تغذیه‌ای (رژیم‌های کم‌فیبر)، افزایش فشار درون‌شکمی (کشیدگی طولانی‌مدت، آب‌آوردگی شکم، تودهٔ درون‌شکمی، یا بارداری)، ژنتیک، نبودِ دریچه درون رگ‌های بواسیری، و افزایش سن. سایر عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به هموروئید را افزایش دهند عبارتند از مرض چاقی، نشستن طولانی‌مدت، سرفهٔ مزمن و نقص در عملکرد لگن. البته شواهد مرتبط با این دلایل ضعیف است

 
در واقع برخی از دلایل عمومی بیماری بواسیر را به شرح ذیل می باشند:

۱- یبوست مزمن

۲- اسهال مزمن

۳- زور زدن موقع اجابت مزاج

۴- نشستن طولانى مدت در توالت

۵- افزایش سن ، کم‌شدن‌ توان‌ عضلانی‌ در سنین‌ بالا

6- عوامل ارثى

۷- حاملگى

8- وارد آمدن‌ فشار مکرر به‌ سیاهرگ‌های‌ مقعد یا راست‌ روده‌

9- عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر

10- رژیم‌ غذایی‌ بدون‌ فیبر ، مصرف غذاهاى کم فیبر، عدم استفاده از میوه جات و سبزیجات، مصرف الکل و...

11- نشستن‌ یا ایستادن‌ به‌ مدت‌طولانی ،‌ تحرک کم

12- بالا بردن‌ فشار خون‌ در سیستم‌ سیاهرگی‌ دستگاه‌ گوارش‌

13- چاقی

14- لواط‌

15- جراحی‌ راست‌ روده‌ یا پارگی‌ مجرای‌ تناسلی‌ به‌ هنگام‌ زایمان‌ و دوختن‌ آن‌

16-بیماری‌ کبدی‌

17-سرطان‌ روده‌ بزرگ‌

 
درمورد بیماری بواسیر و هموروئید دو نکته مهم وجود دارد:

بواسیر از علل سرطان روده نیست اما بواسیر وجود همزمان سرطان روده را نفی نمی کند و چون سن شیوع سرطان روده بالای 40 سالگی ( مثل هموروئید است) و بعلاوه علامت شایع هر دوبیماری ( هموروئید و سرطان روده) خونریزی است لذا در همه موارد هموروئید ( خاصه در بالای 40 سالگی) و بخصوص اگر علامت شایع آن خونریزی در مقعد باشد بیمار را باید جهت تشخیص دقیق تر مورد اندوسکپی (رکنوسگیموئیدسکپی) قرار داد.

از دیگر علل خونریزی مخرج پولیپ رکتوم( راست روده) و شقاق مقعد است که آنها هم در (رکتوسیگموئیدسکپی) مشخص می شوند. بواسیر خارجی معمولا سبب برجستگی یا تورم به اندازه نخود یالوبیا در مخرج یااطراف آن می شود و گاهی نیز سبب دفع خون روشن می شود. به دو نکته مهم توجه فرمائید اول اینکه بواسیر معمولا سبب دفع خون سیاهرنگ نمی شود و دوم اینکه در صورت دفع خون سیاهرنگ(MELEMA) باید علل دیگری را بررسی و جستجو نمود.


درجات و تقسیم بندی انواع هموروئید | بیماری بواسیر

درجات و انواع هموروئید یا همان بواسیربیماری هموروئید یا بواسیر به صورت خیلی پیشرفته نیست و درجات بسیار متعددی را میگذراند تا به جلو برود که معمولاً درجه های این بیماری به 4 درجه تقسیم می کنند.

 
هموروئید یا بواسیر درجه اول

بواسیر درجه اول که شروع بیماری هست به علت بد کار کردن شکم و یبوستهای طولانی بیمار دچار خون ریزی می شود که این امر خیلی هم شایع می باشد و همه ی افراد در طول دوران زندگی به این مورد دچار می شوند اگر به این مورد زور رسیدگی شود، و از پمادهای ضد هموروئید که نقش چرب کننده دارند و نیز یک مقدار ملین کننده های مدفوع استفاده شده از نشستن بیش از حد و پرهیز شود این امر کمک می کند که این بیماری پیشرفت نکند اگر این اقدامات انجام نشود مرحله 1 وارد مرحله 2 می شود.

 
هموروئید یا بواسیر درجه دوم

بواسیر مرحله 2 غیر از خون ریزی کم کم فرد بیمار حس می نماید که دور معقدش یک سری ظواهر پیدا شده که هرچقدر میزان نشستن روی دستشویی و فشار آوردن بیشتر باشد این ظواهر بزرگ تر و بزرگ تر و به تدریج پیش می روند که این ظواهر در مرحله 2 بلافاصله که فرد بیمار دستشویی می کند به داخل رکتوم بر می گردد، این مرحله هم قابل درمان می باشد که شامل پمادهای مختلف، ملیٌن ها و استفاده ازفیبر غذایی می باشد، اما اگر این مرحله هم طی نشود که اکثراً رعایت نمی کنند وارد مرحله 3 می شود.

 
بواسیر یا هموروئید درجه سوم

این زائده ای که بیرون می آید دیگر خودش داخل نمی رود و باید با دست فشار آورده شود تا داخل رود. این مورد خون ریزی های زیادی دارد و شروع به درد می کند، خارش دارد، مریض احساس دفع کامل نمی کند، مدفوع کرده ولی احساس رضایت نمی کند، چون مدفوع کردن احساس رضایت به انسان می دهد اما با وجود این زائده احساس رضایت ندارد و فکر می کند به صورت کامل خالی نشده و دوباره میخواهد برگردد و به دستشویی برود. در این موارد آن زائده هایی که بیرون می آیند حتما باید برداشته شوند در قدیم روش های مختلفی بوده که شایع ترین آن ها جراحی با چاقو بوده که در یکی دو دهه اخیر جراحی با لیزر کار رو راحت تر نموده است.

 
هموروئید یا بواسیر درجه چهارم

مرحله 4  مرحله ای است که وقتی این زائده بیرون می آید حتی با دست هم بر نمیگردد که به این حالت بیرون زدگی می گویند، در این حالت حتماً باید جراحی صورت بگیرد.

 
جراحی با لیزر هموروئید ، بواسیر و مزایای جراحی لیزر

درمان بواسیر با لیزر نکته ای که در جراحی های معمولی نیاز هست که بدانیم این است که حتماً بایستی بیمار در بیمارستان بستری شود و بیهوش شود و همچنین 2 هفته از محل کار و زندگی خود دور شده که این مورد برای مریض و محل کار او مساله ساز می باشد، بعد از جراحی تمام بیمارانی که قبلاً جراحی با چاقو انجام دادند  خاطرات بسیار بدی از این مساله داشته و از دردهای بسیار زیاد، از گذاشتن توپی در داخل معقد که همگی این پروسه را بسیار دردناک یاد می کنند و کسانی که 20 30 سال پیش از این گونه جراحی ها انجام داده اند این پروسه همیشه تکرار شدنی بوده و هست و همه هم با بدی ازش یاد می کنند. اما اخیراً با کاربرد لیزر در این ناحیه و در بیماریهای هموروئید فوق العاده کار را راحت نموده اند.

امروزه از لیزرهایی استفاده می نمایند که به راحتی کار برش را در حداقل ممکن و با کمترین صدمه انجام داده  تا خون ریزی ها قابل کنترل باشند. در ضمن محیط کاملاً خشک  بوده و دیگر نیازی به تامپون یا توپی که بعد از عمل بسیار برای بیمار دردناک است نخواهد بود، مدت دوران بعد از عمل فوق العاده راحت طی می شود، هرچند که یک زمان خاصی از مریض خواهد گرفت ولی برای مریض بی دردسرتر و راحت تر می باشد

 
لیزر درمانی ( اشعه درمانی یا فتوگواگولاسیون مادون قرمز )

نحوه درمان هموروئید با لیزریک درمان مطبی مناسب و سرپایی برای هموروئید های درجه 1و2 کوچک می باشد.

 
جراحی لیزر

درمان جراحی با لیزر معمولاً برای هموروئید های درجه 3 و 4 انجام می گردد که با استفاده از لیزر بسیار مؤثرتر و کم عارضه تر از جراحی سنتی می باشد.

 
نحوه پیشگیری از ابتلا به بیماری هموروئید - بواسیر

حتماً به خصوص در دوران میانسالی پرهیز از نشستن بیش از حد افزایش فعالیت روزمره ، پرهیز از مصرف غذاهای آماده و فوری و پر چرب و تحرک بیشتر باعث می شود که دیرتر به این موارد دچار شوید ولی در عمل بالعکسش را میبینیم گفتیم که قبلا سن شروع بیماری بواسیر سن بالای 60 سال بوده ولی الان در سنین خیلی خیلی پایین تر یعنی 18 تا 20 سال نیز دیده می شود که البته در این موارد یک فاکتور خیلی مهمی که از آن یاد می شود ژنتیک می باشد گاها افرادی در سنین پایین مراجعه کرده و بعد از معاینه مشاهده می شود که در فامیل پدر ، مادر ، خواهر ، برادر یا نزدیکانشان دچار این بیماری بوده اند.

پس در واقع برای پرهیز از دچار شدن زود هنگام به این بیماری نکته اصلی تحرک لازم، تغذیه مناسب و سالم حاوی آب فراوان، مواد فیبری، مواد حاوی سبزیجات و میوه جات و از این قبیل موارد و بالعکس دوری کردن از بی تحرکی و عدم استفاده از غذاهای چرب و دوری از دخانیات و نوشیدنی های الکلی است. معمولاً مواردی است که پیشرفته شده و نیاز به درمان دارند و کاری جز جراحی نمی توان کرد.

موارد جلوگیری از عود بواسیر

1- جلوگیری از یبوست طولانی با استفاده از رژیم پرفیبر و عدم استفاده از تریاک و سایر داروهای پیوست زا
2- جلوگیری از اسهال طولانی با درمان بیماری زمینه ای مثل کولیت اولسروز
3- کنترل چاقی
4- فعالیت بدنی و ورزش کافی
5- مصرف مایعات فراوان